Audyt przedtransakcyjny jako kluczowy element procesu inwestycyjnego
Audyt przedtransakcyjny w dobie ostrożnych inwestycji – dlaczego jest niezbędny?
W dzisiejszym świecie biznesu, przejęcia i fuzje stanowią istotny element strategii rozwoju wielu przedsiębiorstw. Każda transakcja niesie ze sobą określone ryzyka, które mogą wpłynąć na wartość inwestycji i jej przyszłe funkcjonowanie. Audyt przedtransakcyjny, znany również jako due diligence, jest kluczowym narzędziem, które pozwala na ocenę rzeczywistego stanu firmy będącej przedmiotem zakupu.
Brak dokładnej analizy przed dokonaniem transakcji może prowadzić do poważnych konsekwencji finansowych i prawnych. W skrajnych przypadkach nabywca może odkryć ukryte zobowiązania, niedoszacowane koszty operacyjne lub inne problemy, które znacząco obniżają wartość inwestycji. Na przykład, w 2016 roku amerykańska firma Yahoo została przejęta przez Verizon za 4,4 miliarda euro, ale tuż po transakcji ujawniono ogromny wyciek danych użytkowników, co wpłynęło na wartość i reputację przejętej firmy.
Analizując rynek fuzji i przejęć w regionie Europy Środkowo-Wschodniej (CEE), można zauważyć, że w 2024 roku przeprowadzono tam 1 281 transakcji, co stanowi wzrost o 8% względem 2023 roku. Jednak ich łączna wartość spadła o 30,9%, osiągając 25,72 miliarda euro (Legal Business). W Polsce liczba transakcji wyniosła 269 (o wartości 5,77 miliarda euro), w Rumunii 187 (2,59 miliarda euro), a na Ukrainie 135 (1,01 miliarda euro) (Biznes PAP). Mimo wzrostu liczby przejęć, spadająca wartość transakcji podkreśla rosnącą ostrożność inwestorów, co dodatkowo podkreśla znaczenie dokładnego audytu przedtransakcyjnego.
Czym jest audyt przed transakcją?
Audyt przedtransakcyjny, znany jako due diligence, to szczegółowa analiza sytuacji finansowej, prawnej, operacyjnej i podatkowej przedsiębiorstwa przed dokonaniem jego zakupu. Celem tego procesu jest uzyskanie pełnego obrazu kondycji firmy oraz identyfikacja potencjalnych ryzyk i zagrożeń, które mogą wpłynąć na przyszłość inwestycji.
Rodzaje audytu przedtransakcyjnego – co warto sprawdzić przed zakupem firmy?
- Finansowy – obejmuje analizę sprawozdań finansowych, płynności finansowej, zadłużenia oraz przyszłych zobowiązań.
- Prawny – sprawdza zgodność działania firmy z obowiązującymi przepisami, analizuje umowy, zobowiązania oraz ewentualne procesy sądowe.
- Operacyjny – koncentruje się na efektywności procesów biznesowych, łańcuchu dostaw, technologii i jakości zarządzania.
- Podatkowy – bada zgodność firmy z przepisami podatkowymi, analizuje zobowiązania podatkowe i potencjalne ryzyka kontroli skarbowych.
- Techniczny – dotyczy infrastruktury technicznej, wyposażenia, nieruchomości i innych zasobów materialnych przedsiębiorstwa.
Koszty przeprowadzenia audytu due dilligence:
W regionie CEE jest zróżnicowany i zależy od zakresu badania oraz wielkości firmy (BTLA):
- Podstawowy audyt (np. tylko finanse): 2 200 – 11 000 euro,
- Standardowy due diligence (finanse + prawo): 11 000 – 33 000 euro,
- Kompleksowe badanie (pełny zakres): 33 000 – 110 000 euro.
Dlaczego warto przeprowadzić audyt? Kluczowe zalety due diligence
Przeprowadzenie audytu przedtransakcyjnego niesie ze sobą wiele korzyści, które mogą w znaczący sposób wpłynąć na ostateczny sukces transakcji.
Identyfikacja ryzyk i potencjalnych problemów:
Dokładna analiza dokumentacji pozwala zidentyfikować wszelkie zagrożenia, takie jak ukryte zobowiązania, problemy z płynnością finansową, niejasne umowy czy ryzyka związane z zatrudnieniem. Dzięki temu inwestor może podjąć świadomą decyzję o kontynuowaniu lub rezygnacji z transakcji.
Możliwość renegocjacji warunków transakcji:
Audyt przedtransakcyjny często prowadzi do odkrycia kwestii, które mogą wpłynąć na cenę lub warunki umowy. Przykładem jest przejęcie jednego z europejskich startupów technologicznych – w trakcie audytu odkryto, że kluczowa własność intelektualna firmy nie była odpowiednio zabezpieczona, co pozwoliło nabywcy na renegocjację ceny zakupu.
Najczęstsze błędy w audycie przedtransakcyjnym – czego unikać?
Niedostateczna analiza danych i dokumentów
Jednym z najczęstszych błędów jest powierzchowne podejście do analizy dokumentacji. W jednym ze znanych przypadków, duża firma inwestycyjna przejęła sieć sklepów detalicznych, nie analizując dokładnie zobowiązań wobec dostawców. Po transakcji okazało się, że firma ma milionowe długi, co doprowadziło do konieczności ogłoszenia upadłości.
Audyt jako inwestycja w bezpieczeństwo i długoterminowy sukces transakcji
Audyt przedtransakcyjny to inwestycja w bezpieczeństwo, która zwiększa szanse na sukces i rentowność transakcji. Jak pokazują liczby, pomimo wzrostu liczby transakcji w regionie CEE w 2024 roku, ich łączna wartość spadła, co sugeruje rosnącą ostrożność inwestorów. Odpowiednio przeprowadzony audyt due diligence, choć wiąże się z kosztami, może pomóc uniknąć poważnych strat finansowych i prawnych.
Koszt audytu jest stosunkowo niski w porównaniu do potencjalnych strat wynikających z niedoszacowanych zobowiązań, ukrytych długów czy problemów prawnych. Kluczową rekomendacją dla inwestorów jest zaangażowanie doświadczonych ekspertów, którzy pomogą w rzetelnym przeprowadzeniu audytu i minimalizacji ryzyka.
Biegły Rewident, Członek Zarządu PGA
mkozysa@pga-audyt.pl
Biegły Rewident, Członek Zarządu PGA
kwalczuk@pga-audyt.pl
Chcesz wiedzieć więcej?
Zobacz, jak działamy i dowiedz się, co możemy dla Ciebie zrobić. Sprawdź naszą ofertę doradztwa, skorzystaj z profesjonalnego wsparcia i przekonaj się, jak skutecznie minimalizujemy ryzyko.
Zabezpiecz swoją transakcję z pomocą ekspertów – jesteśmy tu, aby Cię wspierać na każdym etapie.